Μια φορά κι έναν καιρό, κάπου στη Θεσσαλονίκη ζούσε μια πολύ καλή οικογένεια. Ο πατέρας, η μητέρα και τα τρία αγόρια τους. Ο πατέρας ήταν ο ιδρυτής μιας από τις πλέον αναγνωρίσιμες επιχειρήσεις της Βόρειας Ελλάδας, ο οποίος ξεκίνησε από το «μηδέν» για να φτάσει εν έτει 2024 να δημιουργήσει κυριολεκτικά μια αυτοκρατορία. Ο πλούτος εμφανής: βίλα στο Πανόραμα, καλοκαιρινό εξοχικό στο Ποσείδι, δεύτερο, χειμωνιάτικο εννοείται, εξοχικό στον Άγιο Αθανάσιο (Καϊμακτσαλάν) για σκι, φυσικά σκάφος και από ένα πολυτελές αυτοκίνητο για το κάθε μέλος της οικογένειας. Τα έκλεψε ο άνθρωπος; Όχι! Τα δούλεψε και με το παραπάνω! Ο πατέρας αξιοποίησε τις ευκαιρίες και έβγαλε πολλά χρήματα στη ζωή του. Δεν δικαιούται λοιπόν αυτός και η οικογένειά του «να το γλεντήσουν» και λίγο; Κακό είναι;

Η απάντηση στα παραπάνω ερωτήματα είναι προφανώς όχι. Δεν είναι κακό. Απλώς καμιά φορά η επίδειξη πλούτου, ενοχλεί…

Κατά την άποψή μας, σ’ αυτή τη μικρή ιστορία που καμία σχέση δεν έχει με την πραγματικότητα αφού αποτελεί προϊόν μυθοπλασίας, το πρόβλημα βρίσκεται αλλού. Βρίσκεται σ’ αυτό που μας λέει μια Ιαπωνική παροιμία: «Αν οι γονείς δουλεύουν ενώ τα παιδιά τους καλοπερνούν, τότε τα εγγόνια τους σίγουρα θα καταλήξουν ζητιάνοι.» Από πρώτη ανάγνωση μπορεί να φαίνεται αστείο, αλλά οι γονείς είναι υποχρεωμένοι – κυριολεκτώ! – να μιλήσουν στα παιδιά τους για την προέλευση του πλούτου της οικογένειας. Εκ των πραγμάτων είναι αναγκασμένοι να τους μιλήσουν και να τους περιγράψουν τη σκληρή δουλειά που έκαναν όλα τα προηγούμενα χρόνια και τις επιχειρηματικές τους κινήσεις για να μπορούν να απολαμβάνουν αυτά μια ζωή πολυτελή, χωρίς στερήσεις και τελικά να μπορούν να νιώθουν «ξεχωριστοί» από τους συνομήλικους τους.

Αυτό το «κενό» στην επικοινωνία μεταξύ της πρεσβύτερης και της νεότερης γενιάς σε μια οικογενειακή επιχείρηση συνιστά την απώλεια μιας χρυσής ευκαιρίας για την κατανόηση της προέλευσης του πλούτου. Κι αυτή η απώλεια είναι η γενεσιουργός αιτία πολλών κακών και κυρίως της κατάρρευσης – τις περισσότερες φορές για τους γονείς απροσδόκητα – των προσδοκιών που έχουν για τα παιδιά τους. Ουσιαστικά η ειλικρινής συζήτηση και πραγματική επικοινωνία των ιδιοκτητών οικογενειακών επιχειρήσεων με τα παιδιά τους είναι το μέσον για να μπορέσει η επόμενη γενιά να εκτιμήσει πραγματικά τον πλούτο που πρόκειται να κληρονομήσει και να τον σεβαστεί, ούτως ώστε να προσπαθήσει να τον διατηρήσει και να βάλει πλώρη για να τον αυξήσει.

Κατανοούμε τους φόβους της πρεσβύτερης γενιάς, αλλά τα μέλη της θα πρέπει να σκεφθούν ότι το να διηγηθούν στα παιδιά τους την ιστορία δημιουργίας μιας επιτυχημένης οικογενειακής επιχείρησης, δεν είναι ίδια με την εξιστόρηση ενός παραμυθιού. Οι φόβοι περιστρέφονται γύρω από την αποκάλυψη του μεγέθους του πλούτου της οικογένειας. Κι αυτοί οι φόβοι προέρχονται από το γεγονός ότι μια τέτοια αποκάλυψη είναι δυνατόν να κάνει τα παιδιά αυτόματα τεμπέληδες, δικαιωματιστές – είναι βλέπετε και της μόδας αυτό… και γενικά άτομα που δεν θα έχουν κανενός είδους πειθαρχία.

Ένας άλλος λόγος για να γίνει αυτή η συζήτηση – παρουσίαση, είναι για να προλάβει η πρεσβύτερη γενιά τα χειρότερα. Ποια είναι αυτά; Μα το να μάθουν τα παιδιά για το μέγεθος της περιουσίας της οικογένειάς τους από τα κανάλια της τηλεόρασης ή από το διαδίκτυο. Καμιά φορά και από κανέναν συμμαθητή τους στο σχολείο. Συμβαίνουν κι αυτά! Και μετά τι γίνεται; Άντε να εξηγήσεις στην επόμενη γενιά γιατί δεν τους έχεις μιλήσει για το πραγματικό μέγεθος της περιουσίας σας. Αμέσως γίνεσαι αναξιόπιστος. Τα νέα παιδιά είναι ιδιαίτερα αυστηρά, ειδικά σε θέμα απόκρυψης της αλήθειας.

Οπότε ο δρόμος είναι εύκολος: οργανώστε μια οικογενειακή συγκέντρωση, δημιουργείστε το κατάλληλο κλίμα και ξεκινήστε να διηγείστε την ιστορία σας. Δώστε την ευκαιρία στα παιδιά σας να σας ακούσουν και να σας ρωτήσουν για πράγματα, πρόσωπα και καταστάσεις που δεν τους είναι κατανοητά. Σκεφθείτε ότι μπορεί η ιστορία να μην πρέπει να ειπωθεί «με τη μια.» Αυτό είναι πολύ καλό! Θα έχετε την ευκαιρία να δημιουργήσετε μια καλή σχέση μαζί τους κι εκείνα να έχουν την ευκαιρία να σκεφθούν με μεγαλύτερη περίσκεψη το μέλλον τους.

Μην πέσετε όμως στην παγίδα των δυο λαθών: στη «χρέωση» στα παιδιά σας της δικής σας επιτυχίας. Μην πείτε ποτέ: «Εγώ για σας τα έκανα!» Μεγαλύτερο ψέμα στον κόσμο των οικογενειακών επιχειρήσεων από αυτό δεν υπάρχει! Αγαπητοί ιδρυτές ό,τι πετύχατε το πετύχατε γιατί εσείς το θελήσατε. Δεν ρωτήσατε ποτέ κανέναν. Πολύ περισσότερο τα παιδιά σας. Και το δεύτερο λάθος: η διαρκής επανάληψη της ιστορίας της επιτυχίας σας, πασπαλισμένη με πολλά «ΕΓΩ.» Αυτό είναι πραγματική καταστροφή στη σχέση σας με τα παιδιά σας. Σας παρακαλώ πολύ, μην το κάνετε. Δεν το έχετε ανάγκη.